Оё зӯроварӣ «даво» дорад?
Оё зӯроварӣ «даво» дорад?
Пешгирии хушунат ва пешбурди волидии мусбат омили рушди оила, ҷомеа ва кишвар аст.
Истифода аз намудҳои гуногуни зӯроварӣ нисбат ба занон ва кӯдакон мушкили умумии ҷомеаи ҷаҳонӣ буда, мутаассифона, дар Тоҷикистон низ ҷой дорад. Ба ақидаи шахсиятҳои огоҳ, хушунати хонаводагиро коҳиш додан имконпазир аст.
«Агар солҳои пеш зӯровариро сирри оилавӣ медонистанд, ҳоло ин масъала кушода аст ва табиист, ки роҳи ҳал низ дошта метавонад».
«Коршиносе дар як конфронси байналмилалӣ ин сухани ҷолибро баён кард: “Агар зӯровариро эпидемия гуфта мешуд, дуруст мебуд. Чунки он дар ҳама ҷойи дунё паҳн шудааст”. Яъне ин зуҳуроти номатлуб фақат хоси ҷомеаи тоҷик нест. Ҳатто кишварҳои пешрафта низ бо он рӯ ба рӯ ҳастанд», - гуфт доктори илмҳои фалсафа, профессор Махфират Хидирзода.
Дар Тоҷикистон барои таъмину пешбурди баробарҳуқуқии занон ва мардон заминаҳои қонунӣ фароҳам аст. Вобаста ба ҷанбаҳои гуногуни ҳаёти иқтисодӣ ва иҷтимоии бонувон ҳудуди 60 санади меъёрӣ-ҳуқуқӣ ва зерқонунӣ қабул шудааст.
Тоҷикистон дар байни кишварҳои Осиёи Марказӣ яке аз аввалинҳо буд, ки Қонун “Дар бораи пешгирии зӯроварӣ дар оила”-ро таҳия ва соли 2013 қабул кард.
Кадом намуди зӯроварӣ бештар аст?
«Ҷойе, ки дар он занон ва духтарон аз ҳама зиёд дучори зӯроварӣ мешаванд, оила аст», - зикр кард Марҳабо Олимӣ, коршиноси масоили гендерӣ.
Дар асоси таҳлилҳои мақомоти Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, зӯроварии ҷисмонӣ нисбат ба дигар намудҳои он дар манотиқи кишвар бештар мушоҳида мешавад.
«Агар сухан дар бораи ҳуқуқвайронкунӣ равад, бояд гуфт, ки имрӯзҳо дар оилаҳо зӯроварӣ мушоҳида мешавад. Аз таҳлили санҷишҳои фаъолияти нозирони пешгирӣ аз зӯроварӣ дар оила бармеояд, ки аксари ҳолатҳо зӯроварии ҷисмонӣ будаанд. Албатта, зӯроварии равонӣ ҳам ҳаст, чунки таҳдиду фишор ба ҳолати рӯҳии ҷабрдида зарар мерасонад. Баъдан зӯровариҳои иқтисодӣ ва шаҳвонӣ ҳаст, лекин камтар», - гуфт Раҷабмо Ҳабибуллозода, сардори шуъбаи ҳифзи давлатии ҳуқуқ ба баробарӣ ва озодӣ аз табъиз дар дастгоҳи Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон.
«Агар сухан дар бораи ҳуқуқвайронкунӣ равад, бояд гуфт, ки имрӯзҳо дар оилаҳо зӯроварӣ мушоҳида мешавад. Аз таҳлили санҷишҳои фаъолияти нозирони пешгирӣ аз зӯроварӣ дар оила бармеояд, ки аксари ҳолатҳо зӯроварии ҷисмонӣ будаанд. Албатта, зӯроварии равонӣ ҳам ҳаст, чунки таҳдиду фишор ба ҳолати рӯҳии ҷабрдида зарар мерасонад. Баъдан зӯровариҳои иқтисодӣ ва шаҳвонӣ ҳаст, лекин камтар», - гуфт Раҷабмо Ҳабибуллозода, сардори шуъбаи ҳифзи давлатии ҳуқуқ ба баробарӣ ва озодӣ аз табъиз дар дастгоҳи Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Таъсири хушунати хонаводагӣ ба фарзандон
Зӯроварӣ нисбат ба занон дар баробари он, ки боиси пошхӯрии оилаҳо ва фоҷиаҳои инсонӣ шуда метавонад, ҳамчунин ба рӯҳияи кӯдакон таъсири ҷиддӣ мерасонад.
Фарзандони хурдсоле, ки шоҳиди зӯроварӣ дар муносибатҳои падару модар шудаанд, зери хатари сахти гирифторшавӣ ба мушкилоти ҳиссиётӣ ва рафторӣ, ба мисли изтироб, афсурдаҳолӣ, сустхонӣ дар мактаб, худкамбинӣ, тарс ва хобҳои пурдаҳшат, ғизохӯрии нодуруст (пурхӯрӣ ё рад кардани ғизо) қарор мегиранд. Ин гуна кӯдакон метавонанд дар хурдсолӣ ва наврасӣ ба рафтори дағал майл кунанд ё баръакс нисбат ба ҷаҳони атроф бепарво бошанд, ҳамчунин дар оянда зимни бунёди муносибатҳои оилавӣ дучори мушкилот шаванд.
Равоншиноси оила Марям Давлатова муътақид аст, ки хушунат метавонад дар оилаҳои гуногун бошад:
- Сарватманд ё олиму донишманд низ эҳтимол дорад, ки дар хонаи худаш зӯровар бошад. Пешгирии зӯроварӣ тарбияи фарҳангии хуб металабад.
Ҳар касе, ки дилаш аз худаш пур нест, зӯровариро содир мекунад. Як байти сода, вале муассир ҳаст:
- Сарватманд ё олиму донишманд низ эҳтимол дорад, ки дар хонаи худаш зӯровар бошад. Пешгирии зӯроварӣ тарбияи фарҳангии хуб металабад.
Ҳар касе, ки дилаш аз худаш пур нест, зӯровариро содир мекунад. Як байти сода, вале муассир ҳаст:
Ба зан бардорад даст
Каси номарду паст.
“
Шахси тарсу гумон мекунад, ки танҳо бо усули зӯроварӣ масъала ҳал мешавад. Кӯдакро мезанад, ба зани худ зӯроварӣ мекунад. Ҷояш ояд, ба падару модараш ҳам.
Ҳамзамон равоншиноси дигар Нигина Маҳмадҷонова решаҳои хушунатро аз айёми кӯдакӣ меҷӯяд:
- Вақте бо зӯровар ҳамсуҳбат мешавам, ҳамон лаҳза мефаҳмам, ки сабаби асосӣ дар чист. Аз ӯ хоҳиш мекунам, ки аз айёми хурдсолии худ нақл кунад. Оё хушбахт буд? Падару модараш бо якдигар чӣ хел муносибат мекарданд? Маълум мешавад, ки дар оилаи онҳо хушунат мавҷуд будааст. Падараш зӯровар буда, модарашро ва ҳам ӯро дар кӯдакӣ мезадааст. Модар дар назди кӯдак меафтид. Кӯдак хунро дида, ин ҳолатро дар зеҳнаш сабт мекард. Дар натиҷа он кӯдак калон шуда, зӯровар шудааст.
- Вақте бо зӯровар ҳамсуҳбат мешавам, ҳамон лаҳза мефаҳмам, ки сабаби асосӣ дар чист. Аз ӯ хоҳиш мекунам, ки аз айёми хурдсолии худ нақл кунад. Оё хушбахт буд? Падару модараш бо якдигар чӣ хел муносибат мекарданд? Маълум мешавад, ки дар оилаи онҳо хушунат мавҷуд будааст. Падараш зӯровар буда, модарашро ва ҳам ӯро дар кӯдакӣ мезадааст. Модар дар назди кӯдак меафтид. Кӯдак хунро дида, ин ҳолатро дар зеҳнаш сабт мекард. Дар натиҷа он кӯдак калон шуда, зӯровар шудааст.
«Агар мо чунин муносибатро ба кӯдакони худ ҷоиз донем, ин на танҳо ба оилаи мо, балки ба ҷомеа ҳам зарар дорад. Зеро зӯровар барои худ “қурбонӣ” меҷӯяд. Ӯ, ки аз зиндагӣ таҷрибаи бад дорад, бисёр метарсад, агар касеро зӯртар аз худ бинад. Аз занҳои лаёқатманду соҳибмалака меҳаросад, чунки онҳо ба худашон боварӣ доранд. Бинобар ин, зӯровар аз миёни духтарони заиф ҳамсар интихоб мекунад», - изҳор дошт Нигина Маҳмадҷонова.
Эҳтироми зан дар Ислом
«Ислом дар хусуси хушунат нисбат ба занону духтарон чӣ мегӯяд?». Бо ин суол ба ду рӯҳонии шинохта муроҷиат кардем.
Азалшоҳ Шарифзода, сархатиби шаҳри Ҳисор, узви Шӯрои уламои Маркази исломии Тоҷикистон чунин посух дод: «Худованд дар оятҳои зиёди қуръонӣ мардҳоро ҳушдор медиҳад, ки бо занҳо ба беҳтарин сифат муомила кунанд. Ва Паёмбари гиромӣ (с) низ таъкид кардааст, ки беҳтарини шумо касонеанд, ки бо занҳояшон рафтори нек мекунанд».
Азалшоҳ Шарифзода, сархатиби шаҳри Ҳисор, узви Шӯрои уламои Маркази исломии Тоҷикистон чунин посух дод: «Худованд дар оятҳои зиёди қуръонӣ мардҳоро ҳушдор медиҳад, ки бо занҳо ба беҳтарин сифат муомила кунанд. Ва Паёмбари гиромӣ (с) низ таъкид кардааст, ки беҳтарини шумо касонеанд, ки бо занҳояшон рафтори нек мекунанд».
«Аввалан, мо ҳаққи онро надорем, ки гӯем: “Зан фақат барои таваллуд кардан аст”. Дар ин ҳолат мо ба он ҳақҳое, ки Ислом ба ӯ додааст, дахолат мекунем. Баъдан, аз нигоҳи дини мо зан ҷомеасоз, тарбиятгар, ҳамсар ва модар аст. Биноан, мебояд, ки бо ӯ муносибати хуб кард», - гуфт Маҳмуд Сангалиев, сармутахассиси Раёсати фатвои Маркази исломии Тоҷикистон.
Дини мубини Ислом ҳаргиз монеи таҳсилу кор кардани занону духтарон нест.
«Ислом бақои ҳаётро дар шарикии марду зан таъсис додааст. Яъне занҳо низ ҳақ доранд, ки дар баробари мардҳо касб интихоб кунанд ва барои бақои оила шарики ҳамсар шаванд», - афзуд Маҳмуд Сангалиев.
Дини мубини Ислом ҳаргиз монеи таҳсилу кор кардани занону духтарон нест.
«Ислом бақои ҳаётро дар шарикии марду зан таъсис додааст. Яъне занҳо низ ҳақ доранд, ки дар баробари мардҳо касб интихоб кунанд ва барои бақои оила шарики ҳамсар шаванд», - афзуд Маҳмуд Сангалиев.
Бино ба гуфтаҳои рӯҳониёни кишвар, марду зан аз нигоҳи дини Ислом комилҳуқуқ ҳастанд: аз ҷумла, дар донишомӯзӣ, интихоби ҳамсар ва масъалаҳои дигар. Ҳар ду бояд ахлоқи накӯ дошта бошанд ва касеро мавриди беадолативу зулм қарор надиҳанд. Дар оила зану шавҳар бояд ҳамдаму ҳамроз бошанд ва якдигарро дастгирӣ намоянд. Бо ҳам дар хусуси пешбурди рӯзгор маслиҳат карда, нисбат ба якдигар муҳаббат ва эҳтиром зоҳир кунанд.
Падару модар бояд нисбат ба фарзандон – ҳам духтару ҳам писар муносибати баробар ва рафтору гуфтори накӯ дошта бошанд, ба онҳо тарбияи хуб диҳанд ва дониш омӯзонанд. Дар чунин хонавода фарзандони солиму солеҳ ба камол мерасанд ва барои пешрафти ҷомеа саҳмгузор мешаванд.
Пояҳои устувории оила
Ҳамсуҳбатони мо бар ин боваранд, ки хушунати хонаводагиро пешгирӣ кардан имкон дорад, аммо на фақат бо пеш бурдани вохӯрию суҳбатҳо дар миёни аҳли ҷомеа, балки бо тадбирҳои фарогир.
Тарбияи дуруст аз кӯдакӣ, илму савод омӯзонидан ба фарзандон сарфи назар аз ҷинсияташон, бо кор таъмин кардани занону духтарон, тақсими масъулиятҳои хонаводагӣ дар байни зан ва шавҳар, дастрасӣ доштани завҷа ба захираҳои молиявӣ, мушкилоти оилавиро дар рӯҳияи ҳамдигарфаҳмӣ ҳал кардан аз шумули он воситаҳои асосие ҳастанд, ки ба андешаи коршиносон, фазои ҳар як хонаводаро пур аз меҳру муҳаббат месозанд.
Саида Иноятова, сарвари Созмони занони маъюб “Иштирок” бовар дорад, ки сарчашмаи хушбахтиҳо маҳз оилаи падару модар аст. Сухани ӯ:
- Тарбия аз оила сар мешавад, мустақилӣ аз оила сар мешавад, тавонистан, ба худ бовар кардан ё накардан аз оила сар мешавад. Чӣ тавр шахс ба худ баҳо мегузорад, бо кадом арзишҳо мусаллаҳ аст, ҳамаи ин аз оила сар мешавад. Агар дар оилаҳои мо арзишҳои мазкур ва муҳим будани хондану гирифтани маълумоти олиро барои ҳам духтар аст ва ҳам писар талқин кунанд, сарфи назар аз он ки маъюбият дорад ё не, ӯ ба неруяш бовар карда, худро шахси комилҳуқуқ ҳис мекунад.
- Тарбия аз оила сар мешавад, мустақилӣ аз оила сар мешавад, тавонистан, ба худ бовар кардан ё накардан аз оила сар мешавад. Чӣ тавр шахс ба худ баҳо мегузорад, бо кадом арзишҳо мусаллаҳ аст, ҳамаи ин аз оила сар мешавад. Агар дар оилаҳои мо арзишҳои мазкур ва муҳим будани хондану гирифтани маълумоти олиро барои ҳам духтар аст ва ҳам писар талқин кунанд, сарфи назар аз он ки маъюбият дорад ё не, ӯ ба неруяш бовар карда, худро шахси комилҳуқуқ ҳис мекунад.
Манзура Ҷӯраева, роҳбари Фонди хайриявии “Музаффар” тақсими одилонаи корҳои хонаро сабаби дигари хушбахтии оилавӣ унвон кард.
«Эҳтиром гузоштан ба меҳнати пурмашаққати хонаводагӣ яке аз нишонаҳои муносибати солим дар оила мебошад. Агар тақсими корҳои хона танҳо аз рӯйи нишонаҳои ҷинсӣ сурат пазирад ва бачаҳо дар ин гуна муҳит калон шаванд, табиист, ки дар оилаҳои худ ҳамин гуна муносибатҳои ноодилонаро месозанд. Зане, ки аз кори бисёри хона ҳамеша хаставу норозӣ аст, оиларо хушбахт карда наметавонад», - иброз дошт Манзура Ҷӯраева.
Дар масъалаи дастрасии занон ба маблағҳои оилавӣ фолклоршинос ва мардумшинос Дилшод Раҳимӣ чунин ибрози андеша кард:
- Мегӯянд, ки “Зани оқилаю порсо кунад марди дарвешро подшоҳ”. Бовар кардани марду зан ба якдигар ҷавҳари солимии оила аст. Онҳое, ки дар муносибати пулӣ ба ҳамдигар бовар мекунанд, мушкилоти оиларо дар ҳамдастӣ ҳал месозанд. Зану мард бояд аз якдигар сирри пинҳон надошта бошанд ва ба мисли ҷуфти як мӯза бори рӯзгорро якҷоя пеш баранд.
- Мегӯянд, ки “Зани оқилаю порсо кунад марди дарвешро подшоҳ”. Бовар кардани марду зан ба якдигар ҷавҳари солимии оила аст. Онҳое, ки дар муносибати пулӣ ба ҳамдигар бовар мекунанд, мушкилоти оиларо дар ҳамдастӣ ҳал месозанд. Зану мард бояд аз якдигар сирри пинҳон надошта бошанд ва ба мисли ҷуфти як мӯза бори рӯзгорро якҷоя пеш баранд.
Равоншинос Марям Давлатова мегӯяд, қабл аз оне, ки ҷавонон ба ҳаёти мустақил гусел карда мешаванд, бояд падару модар, момою бобо ва дигар калонсолон ба онҳо эҳтиром ва ҳамдигарфаҳмиро бо ҳама ҷузъиёташ омӯзонанд.
«Вақте ки оилаҳои ҷавон аз якдигар ҷудо мешаванд, ман мегӯям, аввал падару модаронашонро пурсед, ки то чӣ андоза онҳоро ба зиндагии мустақилона тайёр карда буданд. Охир зиндагӣ фақат косашӯйиву хӯрокпазӣ нест! Мо духтаронро то андозае ба рӯзгори оянда тайёр мекунем. Кори хонаро ёдаш медиҳем: пухтан, шустан, тоза кардан. Ё мегӯянд: “Гапгардон нашав! Хусуру хушдоманатро эҳтиром бикун!”. Вале эҳтиром чист, ёд намедиҳанд. Он қоидаҳо дорад.
Ба ҷавонмард чӣ ёд медиҳем? Оё мегӯем, ки “бачам, вақте фарзанди як касро ба хонаат меорӣ, он духтар ҳам барои падару модараш азиз аст, забонашро ёб, ӯ амонат аст”? Агар фарзанди хонадон барои мо амонати яккарата бошад, арӯси хонадон амонати дукарата аст. Амонати Худованд аст барои мо ва ҳам амонати падару модараш», - гуфт ин коршинос.
«Вақте ки оилаҳои ҷавон аз якдигар ҷудо мешаванд, ман мегӯям, аввал падару модаронашонро пурсед, ки то чӣ андоза онҳоро ба зиндагии мустақилона тайёр карда буданд. Охир зиндагӣ фақат косашӯйиву хӯрокпазӣ нест! Мо духтаронро то андозае ба рӯзгори оянда тайёр мекунем. Кори хонаро ёдаш медиҳем: пухтан, шустан, тоза кардан. Ё мегӯянд: “Гапгардон нашав! Хусуру хушдоманатро эҳтиром бикун!”. Вале эҳтиром чист, ёд намедиҳанд. Он қоидаҳо дорад.
Ба ҷавонмард чӣ ёд медиҳем? Оё мегӯем, ки “бачам, вақте фарзанди як касро ба хонаат меорӣ, он духтар ҳам барои падару модараш азиз аст, забонашро ёб, ӯ амонат аст”? Агар фарзанди хонадон барои мо амонати яккарата бошад, арӯси хонадон амонати дукарата аст. Амонати Худованд аст барои мо ва ҳам амонати падару модараш», - гуфт ин коршинос.
Тавсияи равоншинос
Марям Давлатова барои ниҳодҳои дахлдор чунин тавсияи муфид иброз дошт:
- Бояд дар мақомоти Сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ (САҲШ) марказҳои равоншиносӣ амал кунанд. Вақте ки ҷуфт бо аризаи оиладор шудан меоянд, аввал аз давраи якҳафтаина ё даҳрӯзаи омӯзиши назокатҳои оиладорӣ гузаранд ва аз он ҷо гувоҳнома гиранд. Фақат баъд аз ин иҷозат дода шавад, ки онҳо ақди никоҳ кунанд. Қадами баъдӣ: вақте ки онҳо ҷудо шудан мехоҳанд, агар тавассути хонаи ақди никоҳ бошад, боз ҳам назди равоншинос раванд. Агар тавассути суд бошад, бигзор онҳоро ба назди равоншинос фиристад. Равоншинос розигии хаттӣ диҳад, ки “ҳа, онҳо дигар якҷоя зиндагӣ карда наметавонанд”. Танҳо баъд аз ин ҷудо шаванд.
Роҳнамои хушбахтӣ
Роҳнамои хушбахтӣ
Рафтору гуфтор ва муносибати неки падару модар бо кӯдак асоси волидии мусбатро ташкил медиҳад. Зимнан ба сифатҳои беҳтарини фарзанд дар ҳаёти ҳамарӯзаи ӯ таваҷҷуҳ мешавад. Волидон ба фарзанди худ бо муҳаббат ва дилсӯзӣ муносибат намуда, ӯро ҷазо намедиҳанд ва намезананд.
Зарурати тарбияи кӯдакон бидуни хушунат баъд аз қабули як қатор қонунҳо, аз ҷумла, “Дар бораи пешгирии зӯроварӣ дар оила”, ҳамчунин ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хусуси манъи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он зимни иҷрои уҳдадориҳо оид ба парасторӣ, таълим ва тарбияи ноболиғон аҳамияти бештар пайдо кардааст.
волидии мусбат
Маҷмӯи усулу равишҳои тарбияи кӯдакон аст, ки ба рафтори онҳо, муносибат дар оила, солимии равонӣ, хушбахтӣ ва некӯаҳволии хонавода таъсир мерасонад.
Дар хонаводае, ки волидии мусбат вуҷуд дорад:
марду зан ҳангоми истифодаи маблағҳои оилавӣ, тарбияи кӯдакон ва ҳалли масъалаҳои дигар баробарҳуқуқ мебошанд;
ҳамаи калонсолони қобили меҳнати оила шуғли касбӣ доранд ва барои пешбурди рӯзгори муштарак саҳмгузоранд;
фаъолияти занон ва духтарон на танҳо барои фоидаи молиявӣ, балки воситаи худмуаррифӣ ва муваффақшавист.
Волидии мусбат ҳамон вақт пурсамар хоҳад шуд, ки
а
падару модар худ тарбияи хуб дошта бошанд;
б
бо рафтору кирдори нек намунаи ибрат шуда тавонанд;
в
фарқи тарбияро аз эркасозӣ сарфаҳм раванд.
Воқеан ҳам, волидии мусбат яке аз бахшҳои муҳим дар раванди таълиму тарбияи фарзандон мебошад, зеро он боиси пайдоиши тарзи мусбати рафтору гуфтор, беҳтар шудани сифати омӯзиш, талқини арзишҳои инсонӣ, меҳру дилбастагӣ ба падару модар ва садоқат ба Ватан мешавад.
Чӣ бояд кард?
- Таълиму тарбияи некАгар падару модар ва аҳли хонавода фарзандонро бо усули волидии мусбат тарбия ва таълим диҳанд;
- Афзоиши огоҳии мардумАгар сатҳи огоҳии волидон, омӯзгорон, фаъолони ҷамъиятӣ, ходимони дин ва намояндагони ҷомеаи шаҳрвандӣ оид ба равишҳои мусбати тарбияи кӯдакон ва риояи ҳуқуқи онҳо беҳтар шавад;
- Маҳкумсозии зӯроварӣАгар аҳли ҷомеа далелҳои зӯроварӣ нисбат ба занону кӯдакон (ҳам духтарон ва ҳам писарон)-ро маҳкум кунанд;
- Таъмини рушди ҷомеаДар натиҷа ҳолатҳои зӯроварӣ коҳиш меёбанд ва рушди иқтидори тамоми ҷомеа таъмин мешавад.
Ба қавли бисёре аз коршиносони ин матлаби чандрасонаӣ, дар кишвар механизмҳои муайяни пешгирии зӯроварӣ ва кор бо ҷабрдидагон мавҷуд аст. Фақат ин механизмҳоро дар асоси такмили санадҳои меъёриву ҳуқуқӣ ва мустаҳкамтар намудани иҷроиши онҳо боз ҳам ташаккул додан лозим, то миқдори зӯроварон камтар шуда, ҷарбдидагон кумаки саривақтӣ гиранд.
Ҳамзамон ҳалли ин мушкилро ба зиммаи як ё ду сохтор мондан дуруст нест, чунки ин корро танҳо дастҷамъона метавон ҷоннок ва самарабахш кард. Барои коҳиш додани зӯроварӣ бояд ҳар як фарди ҷомеа ва аксари ниҳодҳо саҳмгузор бошанд.
Ҳамзамон ҳалли ин мушкилро ба зиммаи як ё ду сохтор мондан дуруст нест, чунки ин корро танҳо дастҷамъона метавон ҷоннок ва самарабахш кард. Барои коҳиш додани зӯроварӣ бояд ҳар як фарди ҷомеа ва аксари ниҳодҳо саҳмгузор бошанд.
Калиди муваффақият аз рӯйи мақоли «хоҳед, ки дӯстатон доранд, дӯст доред» амал кардан аст. Маҳз дар ҳамин ҳол оила макони меҳрубонӣ шуда метавонад.
Ин матлаби чандрасонаӣ бо ҳамоҳангсозии Кумитаи кор бо занон ва оилаи
назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи Ташаббуси муштараки
Иттиҳоди Аврупо ва Созмони Милали Муттаҳид «Нури рӯшноӣ»
таҳия гардид.
Тасвиру суратҳо аз ЮНИСЕФ-Тоҷикистон, Repcak
ва шахсиятҳои шинохтае, ки дар ин чандрасонаӣ
зикрашон ҳаст, дастрас ва истифода шуданд.
назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи Ташаббуси муштараки
Иттиҳоди Аврупо ва Созмони Милали Муттаҳид «Нури рӯшноӣ»
таҳия гардид.
Тасвиру суратҳо аз ЮНИСЕФ-Тоҷикистон, Repcak
ва шахсиятҳои шинохтае, ки дар ин чандрасонаӣ
зикрашон ҳаст, дастрас ва истифода шуданд.
ОИЛА – МАКОНИ
МЕҲРУБОНӢ
ОИЛА – МАКОНИ
МЕҲРУБОНӢ
Волидии мусбат заминаи рушди устувори
хонавода, ҷомеа ва кишвар аст.